W ostatnim czasie słowo bardzo często używane przeze mnie w gabinecie żeby wytłumaczyć rodzicom mechanizm jaki zachodzi w oczach ich dziecka, który pozwala pomimo wady wzroku, zaburzeń widzenia w miarę dobrze funkcjonować, radzić sobie wzrokowo. Oko (głównie soczewka) i mózg dziecka są niezwykle „plastyczne” i szybko potrafią zaadaptować się do zaistniałych warunków widzenia.
Dlatego dziecko potrafi skompensować:
- dużą wadę wzroku
- zeza ukrytego
- zaburzenia w pracy mięśni oka
- zaburzenia akomodacji
- niedomogę konwergencji
- niedowidzenie
Kompensacja NIE związana z samym okiem najczęściej polega na:
- wyrównawczym ustawianiu głowy, przechyleniu, przekręcaniu podczas: zabawy, pisania, rysowania, czytania czy oglądania tv
- mrużeniu oczu, przymykaniu jednego oka
- pocieraniu oczu, naciąganiu powiek
- potrzebie częstej zmiany punktu fiksacji czyli ciągłym zmienianiu obiektu obserwacji (dziecko w ciągłym ruchu, trudność z koncentracją)
- niechętnym zmienianiu otoczenia, dziecko bardzo statyczne, które nie lubi jeździć rowerem, zjeżdżać na zjeżdżalni, wspinać się
- niechęci do czytania i/lub pisania
- przybliżaniu książeczek, podchodzeniu do
Gdy NIE występują ŻADNE z powyższych oko samo KOMPENSUJE wadę, dlatego tak ważna jest profilaktyka czyli regularne badania wzroku.
Największe kompensacje zachodzą do 6 roku życia dziecka, kiedy to soczewka oka jest najbardziej „plastyczna”. Badanie wzroku pozwala wykryć ukrytą wadę refrakcji, a tym samym często w porę zapobiec pojawieniu się następstw nieskorygowanej wady wzroku, którymi są m.in. ZEZ i NIEDOWIDZENIE.
Pamietajmy, że dziecko nie ma porównania jak można widzieć inaczej więc nie powie nam, że coś jest nie tak. Rozwiniecie się wady wzroku czy zaburzeń widzenia to proces, który trwa jakiś czas, powoli postępuje dlatego różnica w widzeniu nie jest nagła, tym samym jest trudniejsza do rozpoznania przez dziecko.
Kompensacja ma też swoje granice i jest to najczęstszy moment pojawienia się pacjenta w gabinecie, a niestety wtedy mamy już bardzo często rozwinięte (poza samą wadą wzroku) niedowidzenie, zeza lub inne zaburzenia widzenia. Badajmy wzrok dzieci raz w roku. Profilaktyka podstawą dobrego widzenia